In de Kuip winnen we altijd!
Feyenoord moet morgen winnen om kampioen te worden. Heracles moet minimaal gelijk spelen voor een plek in de play-offs. ‘Moet’ legt extra druk op. Tegelijkertijd heb je er als sporters mee te dealen. Dit is wat sport spannend en mooi maakt. Mijn advies is dan ook: “Feyenoord geniet ervan, dat heel Rotterdam en ver daarbuiten met jullie mee leeft. De titel wordt zo alleen nog maar een stukje mooier, doordat de weg ernaar toe geen gemakkelijke was.”
Feyenoord heeft de gehele competitie bovenaan gestaan. Dat betekent dat ze kwaliteiten in de ploeg hebben. Nu is het zaak hoe ze die in de wedstrijd tegen Heracles zo goed mogelijk inzetten. “Wij gaan er volle bak voor,” zegt Heracles-trainer John Stegeman. In mijn boek ‘GAS en REM in de sport’, noem ik dat vol ervoor gaan: GAS. Je zag dit ook terug bij Excelsior die aanvallend speelde vanaf het begin van de wedstrijd, want zij wilden in de eredivisie blijven. GAS geven willen ook de Feyenoordspelers, zij staan op scherp zondag. Spanning maakt sporters alert en gemotiveerd en is nodig om een topprestatie te leveren.
Echter te veel spanning, of zoals de commentator van de NOS het noemde ‘kampioensstress’, kan doorschieten in te veel GAS. De emoties van de spelers nemen dan de overhand waardoor het ritme, de timing en de waarneming van de spelers verandert. Iedereen speelt dan net even anders. Ballen te hard, spelers niet op hun plek, verdediging is zoek, oftewel: chaos en dan heb je zo drie doelpunten om je oren.
Te veel REM kan ook. Zo zegt Eljero Elia na afloop: “Iedereen was slap en bang.” Als spelers te veel nadenken werkt dat vertragend in de acties. Spelers analyseren dan net te lang, terwijl ze normaal bij een minder belangrijke wedstrijd gewoon zouden schieten. Al scheelt dat maar een fractie van een seconde, op het hoogste niveau wordt dat afgestraft.
Giovanny van Bronckhorst is een prettige coach die rust uitstraalt en dus een remmende werking heeft op spelers, bij wie de emoties snel de overhand hebben. Tegelijkertijd kan hij de mannen meegeven: “We gaan wat moois laten zien, gas geven en spelen met lef.”
De wedstrijd tegen Excelsior is klaar, niets meer aan te doen. Ajax doet zijn eigen ding, daar heeft Feyenoord geen invloed op. Waar Feyenoordspelers zich op kunnen richten zijn de mooie wedstrijden, waardoor zij bovenaan in de competitie staan. Hoe speelden zij toen? Dit zorgt behalve voor een positief gevoel ook dat ze even op een rijtje zetten, wat zij laten zien wanneer het goed gaat.
Daarnaast is het belangrijk dat zij afspraken maken over hoe zij zich herpakken, stel dat ze toch met 0-1 achter komen te staan. Wanneer ze hiervoor vóóraf oplossingen zoeken, zal dit op het moment zelf makkelijker gaan. Immers je kunt dan nog steeds met 2-1 winnen. In mijn boek noem ik dit 3x O, Ontladen (shitzooi), Ontspannen (diepe ademhaling), Opbouw (bewegen, aandacht naar de bal en de spelsituatie). Oftewel de spelers zorgen dat ze taakgericht blijven en datgene doen wat vanuit hun rol in het veld verwacht wordt.
“In de Kuip winnen ze altijd”. Laat wat moois zien Feyenoord en wees trots dat je daar staat!
Intime Tennis Academy fysiek en mentaal
Bij de Intime Tennis Academy zijn de inspanningsfysioloog Roche Silvius en ik gestart met de koppeling van het fysieke- en het mentale trainingsprogramma. De tennissers oefenen met mentale vaardigheden, zoals aandacht richten, rust pakken, optimale spanning op de tennisbaan. We laten ze ervaren wat er gebeurt wanneer er meer druk op staat en hoe ze zich kunnen herpakken als het nodig is. De tennissers leren ze hoe ze met GAS (power) en REM (slimheid) kunnen spelen, maar dan door te doen.
TTC Spring en dressuurruiters
Een gespannen ruiter zorgt voor een gespannen paard.
De eerste mentale training bij het Talenten Centrum Hippische Sport was voor de ouders. Zij hebben uitleg gekregen over de invloed die zij hebben op hun kind tijdens wedstrijden. De ouders hebben zelf het verschil kunnen ervaren tussen ‘vrijuit presteren’ en wanneer het gaat om ‘resultaat’ en gezien wat dit met prestatiegedrag doet.
Radio Rijnmond. Hoe maken we het hoofd van Feyenoord leeg?
De uitzending was een mooie mix van zinvolle vragen en humor met respect. Toen chef sport van RTV Rijnmond werd gevraagd waarom de sportpsychologie in de voetbal zo langzaam gaat zei hij: “Straks komt er weer een uitzending komt met een man met een snor, die nog met een houten bal voetbalde, maar die heel veel zendtijd krijgt, terwijl iemand als Daniëlle met veel kennis heel weinig daarvan krijgt. Deze mannen zijn mede bepalend voor de publieke opinie.”
Wil je luisteren dat kan, klik aan:
Het eerste half uur over de supporters, laatste half uur over de Feyenoordspelers.
Artikel AD. Feyenoord blijf er in geloven
Boekpresentatie
Burgermeester Aboutaleb
Hoezo GAS en REM in de sport?
Topsport draait om resultaat. De belangen zijn vaak groot. Persoonlijk belang, bijvoorbeeld een sporter die vijftien jaar lang heeft toegewerkt naar dat ene moment bij de Olympische Spelen. Teambelang, zoals ‘we willen niet degraderen’ of we kunnen ‘kampioen’ worden. Door het boek ‘GAS en REM in de sport’ krijgen sporters en hun omgeving (coach, ouders, scheidsrechter) inzicht in wat zij zelf kunnen doen op het moment dat het spannend wordt of als de frustratie toeslaat. Dit vraagt net als de fysieke voorbereiding een tijdsinvestering, waar je aan het begin van het seizoen mee moet beginnen.
Het boek GAS en REM in de sport gaat over de invloed van emoties en gedachten op prestatiegedrag. Wat kunnen sporters doen om het beste uit zichzelf te halen? Hoe stuur je als coach bij? Topsporters, talenten, (bonds)coaches, ouders en scheidsrechters vanuit verschillende sporten vertellen wat zij denken en voelen bij wedstrijden. Aan hun ervaringen koppelt Daniëlle inzichten uit de sportpsychologie.
Als coach wil je jouw sporters een goed gevoel meegeven voor de wedstrijd. Hoe je dat doet is best lastig, want sporters verschillen. Gedachten van de sporter als: ‘Het moet goed gaan’ of ‘als ik maar geen fout maak’, kunnen een onzeker en nerveus gevoel opleveren. “Coachen is maatwerk”, zegt bondscoach en topkarateka Geoffrey Berens hierover. Een rustige sporter vraagt een andere oppepper, dan een hele drukke. De ene sporter heeft eerder de voorkeur om te reageren vanuit emotie, gevoel en actie (GAS) en de ander vanuit ratio, denken, controle (REM).
‘Het moet nu’ of ‘als dit maar goed gaat’ kan in het lichaam fysieke reacties te weeg brengen, zoals verhoogde spierspanning, een snellere hartslag of ademhaling. Dat is op zich geen probleem, want dit brengt de sporter in gereedheid om te presteren. Tenzij hij doorschiet in te veel GAS, waarbij er te veel opwinding ontstaat en hij overgevoelig wordt. De sporter laat dan eerder onbesuisde acties zien of gaat bijvoorbeeld te keer tegen de scheidsrechter. Bij te veel REM maakt de sporter zich zorgen en wordt stiller. Hij gedraagt zich eerder voorzichtig en handelt veilig. Het tempo is eruit. Je ziet dan dat de sporter meer fouten gaat maken. Dit komt doordat zowel bij te veel GAS, als bij te veel REM het ritme, de timing en de waarneming wordt verstoord, wat dus het prestatieniveau negatief kan beïnvloeden.
Door mentale praktische oefeningen train je het brein van de sporters en leer je hun gassen bij te veel rem en remmen bij te veel gas. Remmen doet de sporter onder andere door zijn rust te pakken en terug te gaan naar zijn sporttaak. Gassen door te kijken, te bewegen en aan te vallen. Je leert sporters hiermee hoe zij hun aandacht kunnen richten en hun lichaamsspanning onder controle kunnen krijgen.
Het is zinvol wanneer je als coach deze mentale vaardigheden verwerkt in de fysieke training, zodat de sporter dit kan oefenen op de sportplek. De sporter bepaalt zelf wat voor hem wel en wat niet werkt. Doel is dat de sporters lef tonen (GAS) en strategische slimheid inzetten (REM). De sporters zijn dan voorbereid en klaar om wat moois te laten zien!
Feyenoord gaat het nog lukken?
Gaat Feyenoord nog winnen? Interview RTV Rijnmond. Bekijk de video , hieronder mijn visie:
Winnen werkt goed. Dat heeft invloed op de mentale gesteldheid van de spelers en vertrouwen in elkaar. Verlies kan voor onrust zorgen. Tegen het einde van de competitie gaat de druk omhoog. Feyenoord wist dat dit spannende stuk ging komen, dus als het goed is hebben zij zich hier al op voorbereid. Giovanny van Bronckhorst lijkt mij een positief en sympathiek mens wat de spelers zeker zal helpen. Mentaal kunnen ze een paar dingen aanpakken:
Wat?
- Tegendoelpunt in de eerste speelminuten;
- Er vallen belangrijke spelers weg;
- De druk gaat omhoog ‘ze moeten nu winnen’;
- Herstel na een tegendoelpunt.
Hoe?
- Meerdere wedstrijden valt er een doelpunt in de eerste minuut. Dat kan een keertje pech zijn door een onterechte vrije schop. Ik acht de kans groot dat de focus bij aanvang van de wedstrijd nog niet optimaal is. Spelers zorg dat je direct bij aanvang taakgericht bent. Je aandacht gaat naar de bal en de spelers die op dat moment er toe doen.
- Natuurlijk is het waardeloos als sterke spelers weg vallen. Toch vertrouw de spelers waar je mee hebt te dealen. Iedere speler is even belangrijk. Maak afspraken hoe je elkaar versterkt.
- Spanning reduceren, zin hebben in de wedstrijd en weten hoe je gas geeft en remt. Je ziet Usain Bold niet voor niets een paar keer een diepe ademhaling doen voor de start. Leg vast waar je als team voor gaat (winst dat is logisch) en hoe je dit wilt gaan bereiken. Zoek vooraf al oplossingen voor mogelijke problemen.
- Na een tegendoelpunt zie je twee scenario’s: te veel GAS (emotie): ‘kip zonder kop spel’ of te veel REM (denken): tempo is eruit, veilig spelen. Je ziet dan spelers keuzes maken, waardoor je denkt ‘hoe kan dit’. Een speler als Kuyt kan een team resetten met powerwoorden (hier staan wij als team voor). Daarnaast moeten spelers ook zelf zorgen dat ze in het ‘hier en nu’ spelen en alleen bezig zijn met de spelsituatie van dat moment.
Feyenoord laat wat moois zien!
